Tag: mechanizm

Pokrótce postaram się omówić najważniejsze typy mechanizmów montowanych w różnej klasy zegarkach.

Opis ten będzie szczególnie przydatny dla osób, które nie są zaznajomione z tematem, fachowcy nie dowiedzą się niczego nowego.

Najbardziej ogólnie napęd zegarków możemy podzielić na dwa typy:

• Kwarcowe
• Mechaniczne

Zegarki kwarcowe polegają na płytce z kryształu kwarcu, połączonej z baterią. Energia przekazywana z baterii wywołuje drgania kryształu kwarcu wykorzystywane przez mikroprocesor do sterowania mechanizmem zegarka. Gdy przez płytkę kryształu kwarcu przepływa prąd, drga ona z częstotliwością 32 768 razy na sekundę. Mikroprocesor zlicza i sumuje 32 768 impulsy zamieniając je na jeden impuls na sekundę. Silniczek (rotorek) wykonuje pół obrotu na sekundę, napędzając zespół przekładni, sterujących ruchem wskazówek zegara. Przekładnie zapewniają zamianę ruchu silniczka na odpowiedni ruch obrotowy wskazówki godzinowej, minutowej i sekundnika. Prąd z baterii poza wywoływaniem drgań kryształu kwarcu, zasila także silniczek i mikroprocesor.

Mechanizmy kwarcowe są nowoczesnymi i bardzo dokładnym urządzeniami, nie wymagają skomplikowanych zabiegów, jedyne, o czym trzeba pamiętać to regularna wymiana baterii (co 1,5 do 3 lat), a ich dokładność jest bardzo wysoka (średnie odchylenia do kilku sekund w skali miesiąca).

Dodatkowym udogodnieniem jest dostępny w niektórych mechanizmach system EOL (End of Life), który informuje  o zbliżającym się wyczerpaniu baterii – wskazówka sekundowa zaczyna przeskakiwać co 4 sekundy .

Wśród mechanizmów kwarcowych możemy dodatkowo wyróżnić:

• mechanizmy kwarcowe automatyczne (autoquartz) – zasada działania tego mechanizmu jest dokładnie ta sama, co w mechanizmie kwarcowym, z tą różnicą, że energia do zasilania układu płynie z kondensatora (zamiast z baterii), który ładowany jest obracającym się podczas ruchu nadgarstka wahnikiem (podobnie jak w zegarku mechanicznym z automatycznym naciągiem). Energia zmagazynowana w kondensatorze zapewnia rezerwę chodu na kilkanaście do kilkudziesięciu dni.
  Mechanizmy typu autoquartz wykorzystywane są obecnie m.in. przez firmy Tissot i Rado, ich zaletą jest oczywiście brak konieczności wymiany baterii (do momentu zużycia kondensatora).
• mechanizmy kwarcowe solarne (solar) – podobnie, jak w przypadku autoquartza, zasada pomiaru czasu jest dokładnie ta sama, co w standardowym mechanizmie kwarcowym, energia może być także magazynowana w kondensatorze, w tym przypadku jest on „ładowany” poprzez ogniwo fotowoltaiczne, które zamienia energię słoneczną na elektryczną.

Zegarki mechaniczne napędzane są w pełni mechanicznymi napędami, które wykorzystują jako regulator chodu balans. Energia do napędu regulatora przekazywana jest za pomocą wychwytu ze sprężyny naciągu mechanizmu. Sprężyna naciągu jest w tym przypadku mechaniczną baterią „przechowującą” energię kinetyczną do napędzania zegarka.

Standardowe mechanizmy potrafią zapewnić działanie zegarka z w pełni naciągniętą sprężyną na ok. 40-50 godzin, czas ten jest określany pojęciem rezerwa chodu.

Aktualnie producenci popularnych marek szwajcarskich zaczynają także oferować nowe mechanizmy (np. ETA Powermatic 80) z rezerwą chodu wydłużoną do prawie 80 godzin.

Te mechanizmy możemy podzielić – ze względu na źródło napędu sprężyny – na dwa typy:

• manualny naciąg (mechanical) – sprężyna jest naciągana poprzez manualne nakręcanie zegarka koronką, w tym przypadku koronka jest zwykle delikatnie powiększona, by można było nią łatwo kręcić. Zwykle rezerwa chodu wynosi maksymalnie ok. 50 godzin.
• automatyczny naciąg (automatic) – energia do naciągu sprężyny pochodzi z obracającego się podczas ruchów nadgarstka wahnika – jest ona pozyskiwana niejako przy okazji ruchów nadgarstkiem wykonywanych podczas różnych codziennych czynności. Zegarek automatyczny dodatkowo można nakręcać ręcznie przy użyciu koronki, jednak preferowane jest nakręcanie automatyczne przy użyciu wahnika. Rezerwa chodu w zegarkach z naciągiem automatycznym jest minimalne krótsza niż w tych z manualnym naciągiem – standardowo wynosi ok. 40 godzin.

Typowa dokładność (a w zasadzie tolerancja niedokładności chodu) zegarków mechanicznych wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund na dobę. Oczywiście, im wyższa klasa mechanizmu, tym lepsza dokładność, często jest ona jednak zależna od konkretnego egzemplarza.

Najdokładniejsze zegarki mechaniczne są certyfikowane przez Szwajcarski Instytutu Testów Chronometrycznych (Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres), opatrzone są nazwą COSC Chronometer oraz certyfikatem dokładności chodu. W tym przypadku odchyłki mogą wynosi kilka sekund na dobę.

Ponadto poszczególne typy mechanizmów mogą być rozszerzane o dodatkowe komplikacje - chronograf, wskaźnik rezerwy chodu, datownik, wskaźnik faz księżyca, itp. – o tym w osobnym artykule.